กลูเตนคืออะไร? รู้จักโปรตีนเจ้าปัญหาที่หลายคนกังวล

กลูเตนคืออะไร? รู้จักโปรตีนเจ้าปัญหาที่หลายคนกังวล

ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา “กลูเตน” กลายเป็นคำที่หลายคนให้ความสนใจ โดยเฉพาะในหมู่คนรักสุขภาพ และผู้ที่แพ้กลูเตน แต่มันคืออะไรกันแน่? แล้วทุกคนจำเป็นต้องหลีกเลี่ยงมันหรือไม่? มาหาคำตอบกัน!

กลูเตนคืออะไร?

กลูเตน (Gluten) เป็นโปรตีนชนิดหนึ่งที่พบได้ในธัญพืชจำพวก ข้าวสาลี ข้าวบาร์เลย์ และข้าวไรย์ กลูเตนมีคุณสมบัติที่ช่วยให้แป้งมีความยืดหยุ่น ทำให้ขนมปังมีเนื้อสัมผัสนุ่มและเหนียว อีกทั้งยังเป็นส่วนสำคัญในอุตสาหกรรมอาหาร โดยถูกใช้เป็นสารเพิ่มความหนืดหรือช่วยให้ผลิตภัณฑ์มีโครงสร้างที่ดีขึ้น

กลูเตนพบได้ในอาหารอะไรบ้าง?

กลูเตนพบได้ในอาหารที่ทำจากธัญพืชบางชนิด เช่น

• ขนมปัง

• พาสต้า

• เค้ก คุกกี้ และขนมอบต่าง ๆ

• ซีเรียล

• เบียร์

• ซอสถั่วเหลือง (บางยี่ห้อ)

• อาหารแปรรูปบางประเภท เช่น ไส้กรอก ลูกชิ้น หรือซุปสำเร็จรูป

• อาหารชุบแป้งทอด

ใครบ้างที่ควรหลีกเลี่ยงกลูเตน?

แม้ว่ากลูเตนจะไม่มีอันตรายต่อคนทั่วไป แต่สำหรับคนบางกลุ่มจำเป็นต้องหลีกเลี่ยง ได้แก่:

1. ผู้ป่วยโรคเซลิแอค (Celiac Disease)

   • เป็นโรคภูมิต้านทานตนเองที่ทำให้ร่างกายมีปฏิกิริยารุนแรงเมื่อได้รับกลูเตน ทำให้ลำไส้เล็กเกิดการอักเสบและดูดซึมสารอาหารได้ไม่ดี

2. ผู้ที่ไวต่อกลูเตน (Non-Celiac Gluten Sensitivity)

   • กลุ่มนี้อาจมีอาการปวดท้อง ท้องอืด หรืออ่อนเพลียหลังรับประทานกลูเตนประมาณ 30-60 นาที แต่ไม่ใช่โรคเซลิแอค

3. ผู้ที่แพ้ข้าวสาลี (Wheat Allergy)

   • คนกลุ่มนี้มีอาการแพ้โปรตีนในข้าวสาลี ซึ่งอาจรวมถึงกลูเตนด้วย ทำให้เกิดอาการแพ้ เช่น ผื่นคัน หายใจลำบาก หรืออาการรุนแรงอื่น ๆ

4. ผู้ที่ต้องการดูแลสุขภาพลำไส้ หรือมีปัญหาเกี่ยวกับระบบย่อยอาหาร

   • เช่น ท้องอืด มีแก๊สในกระเพาะบ่อย ขับถ่ายไม่ปกติ การลดกลูเตนอาจเป็นจุดเริ่มต้นที่ดีในการฟื้นฟูลำไส้และบรรเทาอาการเหล่านี้ได้

กลูเตนเป็นอันตรายต่อทุกคนหรือไม่?

สำหรับคนทั่วไปที่ไม่มีภาวะแพ้หรือไวต่อกลูเตน ไม่มีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ที่บ่งชี้ว่ากลูเตนเป็นอันตราย ในทางกลับกัน อาหารที่มีธัญพืชเต็มเมล็ด (Whole Grains) ซึ่งมีกลูเตนเป็นส่วนประกอบ อุดมไปด้วยไฟเบอร์ วิตามิน และแร่ธาตุที่ดีต่อสุขภาพ

อย่างไรก็ตาม การบริโภคอาหารที่มีส่วนผสมของกลูเตนนั้นจึงควรอยู่ในปริมาณที่เหมาะสม และสอดคล้องกับสภาพร่างกายของแต่ละคน แม้จะไม่มีปัญหาเกี่ยวกับลำไส้ การใส่ใจเรื่องกลูเตนก็ถือเป็นอีกหนึ่งวิธีที่ช่วยดูแลลำไส้ได้

ทำไมถึงไม่ดีต่อร่างกาย?

เพราะระบบภูมิคุ้มกันโดยรวมของร่างกายกับลำไส้เล็กเชื่อมโยงกัน หากระบบลำไส้ดี ก็จะทำให้ภูมิคุ้มกันของร่างกายเราดีตามไปด้วย ซึ่งในคนกลุ่มที่มีภาวะแพ้ กลูเตนนั้นมีส่วนทำให้ลำไส้มีอาการระคายเคือง ทำให้ประสิทธิภาพในการดูดซึมสารอาหารลดลงนั้นเอง ดังนั้นเวลารับประทานอาหาร อย่าลืมนึกถึงสุขภาพลำไส้ของตัวเองด้วยเสมอ เพื่อรักษาการทำงานของลำไส้ให้ดีในระยะยาวค่ะ

สรุป

กลูเตนเป็นโปรตีนที่พบในข้าวสาลี ข้าวบาร์เลย์ และข้าวไรย์ ซึ่งช่วยให้ขนมปังและแป้งมีความยืดหยุ่น แม้บางคนต้องหลีกเลี่ยงกลูเตนเนื่องจากภาวะแพ้หรือโรคเซลิแอค แต่สำหรับคนทั่วไป กลูเตนไม่ได้เป็นอันตราย และการรับประทานอาหารที่มีกลูเตนในปริมาณที่เหมาะสมสามารถเป็นส่วนหนึ่งของอาหารที่สมดุลและมีประโยชน์ได้ หากไม่มีข้อจำกัดทางสุขภาพ ก็ไม่จำเป็นต้องตัดกลูเตนออกจากอาหารโดยสิ้นเชิง!